เรื่องเล่าจากปลายปากกาของในหลวงรัชกาลที่ 9
นอกจากในหลวงรัชกาลที่ 9 จะเป็น “อัครศิลปิน” และ “กษัตริย์นักพัฒนา” แล้ว พระองค์ท่านยังมีพระปรีชาสามารถด้านภาษาและวรรณกรรมอีกด้วย เห็นได้จาก ‘หนังสือพระราชนิพนธ์’ หลากหลายรูปแบบและหลายเล่ม วันนี้เราจึงขอรวบรวมหนังสือพระราชนิพนธ์เหล่านี้มาฝากกันอีกครั้ง
พระราชานุกิจรัชกาลที่ 8
เป็นงานพระราชนิพนธ์เรื่องแรกๆ ซึ่งอยู่ในหนังสือ ‘พระราชานุกิจ’ โดยในหลวงรัชกาลที่ 9 ทรงพระราชนิพนธ์ ‘พระราชานุกิจรัชกาลที่ 8’ เพื่อพระราชทานในการพระราชกุศล 100 วัน ในงานพระบรมศพพระบาทสมเด็จพระปริมนทรมหาอานันทมหิดล เมื่อวันที่ 20 กันยายน พ.ศ. 2489 โดยหนังสือพระราชานุกิจ คือพระจริยวัตรที่พระเจ้าแผ่นดินจะทรงประพฤติพระราชกิจต่างๆ เป็นประจำทุกวัน เป็นการส่วนพระองค์ไม่เกี่ยวกับราชการแผ่นดิน ตั้งรัชกาลที่ 1 ถึงรัชกาลที่ 8
เมื่อข้าพเจ้าจากสยามสู่สวิตเซอร์แลนด์
เป็นพระราชนิพนธ์ในรูปแบบบันทึกประจำวันที่พระราชทานให้ตีพิมพ์ลงในวารสาร ‘วงวรรณคดี’ ประจำเดือนสิงหาคม พ.ศ. 2490 พระราชนิพนธ์เรื่องนี้เขียนก่อนและระหว่างวันเดินทางจากสยามสู่สวิทเซอร์แลนด์ เริ่มตั้งแต่วันที่ 16 สิงหาคม 2489 ก่อนเสด็จพระราชดำเนินกลับไปศึกษาต่อที่ประเทศสวิตเซอร์แลนด์ 3 วัน จนถึงวันที่ 22 สิงหาคม 2489 โดยพระองค์ทรงพรรณนาความรู้สึกของพระองค์ก่อน ระหว่างวันเดินทางจากสยามสู่สวิทเซอร์แลนด์ และจบลงด้วยหน้าที่ที่จะต้องทรงกระทำเพื่อบ้านเมืองต่อไป
รถแล่นฝ่าฝูงคนไปได้อย่างช้าที่สุด ถึงวัดเบญจมบพิตร รถแล่นเร็วขึ้นได้บ้าง ตามทางที่ผ่านมา ได้ยินเสียงใครคนหนึ่งร้องขึ้นมาดังๆ ว่า “อย่าละทิ้งประชาชน” อยากจะร้องบอกเขาลงไปว่า ถ้าประชาชนไม่ ‘ทิ้ง’ ข้าพเจ้าแล้ว ข้าพเจ้าจะ ‘ละทิ้ง’ อย่างไรได้ แต่รถวิ่งเร็วและเลยไปไกลเสียแล้ว
อ่านฉบับเต็มได้ที่ “เปิด พระราชนิพนธ์ แรก ฉบับเต็ม… เมื่อข้าพเจ้าจากสยามมาสู่สวิทเซอร์แลนด์”
นายอินทร์ผู้ปิดทองหลังพระ
เป็นหนังสือพระราชนิพนธ์แปลจากหนังสือ “A Man Called Intrepid” ของเซอร์วิลเลียม สตีเฟนสัน โดยพระองค์ทรงใช้ระยะเวลาในการแปลถึง 3 ปี เริ่มตั้งแต่เดือนมิถุนายน พ.ศ. 2520 และเสร็จเมื่อเดือนมีนาคม พ.ศ. 2523 หนังสือพระราชนิพนธ์เรื่องนี้ของ นายอินท์ หรือ Intrepid ซึ่งเปรียบเสมือนผู้กล้าที่อุทิศชีวิตเพื่อความถูกต้อง ยุติธรรม เสรีภาพ และสันติภาพ โดยไม่หวังลาภยศสรรเสริญใดๆ ในช่วงสงครามโลกครั้งที่ 2
นายอินทร์ผู้ปิดทองหลังพระ เป็นเรื่องอิงประวัติศาสตร์จึงมีความซับซ้อน โดยเฉพาะเมื่อเนื้อเรื่องประกอบด้วยร้อยแก้วและร้อยกรอง ซึ่งในหลวงรัชกาลที่ 9 ทรงพระราชนิพนธ์แปลออกเป็นบทกวีตามต้นฉบับโดยในร้อยกรองแบบไทย ซึ่งจุดนี้เป็นเครื่องแสดงให้เห็นพระปรีชาสามารถด้านภาษาและวรรณกรรมของพระองค์ท่านได้เป็นอย่างดี
ติโต
พระราชนิพนธ์แปลอีกเล่มจากหนังสือ Tito ของ ฟิลลิส ออดี โดยทรงแปลไว้ในปี พ.ศ. 2519 และตีพิมพ์ออกจำหน่ายในปี พ.ศ. 2537 โดยพระราชนิพนธ์แปลเล่มนี้เพื่อใช้ศึกษาและเรียนรู้บุคคลที่น่าสนใจของโลก รวมถึงผู้สนใจในประวัติศาสตร์ให้ได้รู้จัก ‘ติโต’ หรือจอมพลโจซิบ โบรซ นายกรัฐมนตรีคอมมิวนิสต์คนแรกและประธานาธิบดีของประเทศยูโกสลาเวียเป็นรัฐบุรุษที่รวบรวมยูโกสวาเกีย ซึ่งประกอบขึ้นด้วยหลายชนชาติให้เป็นปึกแผ่น
พระมหาชนก
“ขอจงมีความเพียรที่บริสุทธิ์ ปัญญาที่เฉียบแหลม กำลังกายที่สมบูรณ์” ความตอนหนึ่งของหนังสือพระมหาชนก ซึ่งเป็นเรื่องราวจากทศชาติสุดท้ายก่อนที่พระพุทธเจ้าจะมาตรัสรู้ โดยในพระชาติของพระมหาชนกว่าด้วยการบำเพ็ญวิริยะบารมี
หลังจากในหลวงรัชกาลที่ 9 ทรงสดับพระธรรมเทศนาของสมเด็จพระมหาวีรวงศ์ เมื่อปี พ.ศ. 2520 พระองค์ทรงสนพระราชหฤทัย จึงค้นคว้าจากพระไตรปิฎกและแปลเป็นภาษาอังกฤษ โดยทรงดัดแปลงบางส่วนเพื่อให้อ่านเข้าใจง่ายขึ้น นอกจากนี้พระองค์ท่านยังทำเนื้อหาประกอบต่างๆ เป็นแผ่นที่ฝีพระหัตถ์ ทั้งภูมิศาสตร์เมืองโบราณ ข้อมูลอุตุนิยมวิทยา จุดเรื่องเรืออัปปาง ฯลฯ ต่อมาในปี พ.ศ.2542 พระองค์ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้จัดพิมพ์พระมหาชนกเป็นฉบับการ์ตูน เพื่อความสะดวกแก่การศึกษาและทำความเข้าใจของเยาวชน อีกทั้งยังมีการจัดพิมพ์เป็นฉบับอักษรเบรลล์อีกด้วย
เรื่องทองแดง
หนังสือพระราชนิพนธ์เรื่องทองแดง หรือ The Story of Tongcaeng เรื่องราวของสุนัขทรงเลี้ยง แต่เดิมเป็นสุนัขจรจัดเพศเมีย ซึ่งมีผู้นำมาทูลเกล้าฯ เมื่อครั้งเสด็จพระราชดำเนินไปเปิดศูนย์การแพทย์พระราม 9 โดยในหลวงรัชกาลที่ 9 ทรงค้นพบว่าลักษณะของคุณทองแดงคล้ายคลึงกับสุนัขพันธุ์บาเซนจิ ซึ่งเป็นสุนัขพันธุ์โบราณ อีกทั้งคุณทองแดงยังมีมารยาทเรียบร้อย เจียมเนื้อเจียมตัว มีความกตัญญูรู้คุณ โดยพระองค์ทรงพระราชนิพนธ์เป็นสารคดี 2 ภาษาคือ ไทยและอังกฤษ ต่อมาทรงพระกรุณาโปรดเกล้าให้วาดเป็นการ์ตูนเพื่อเผยแพร่อีกด้วย
ข้อมูลอ้างอิงจาก
– www.finearts.go.th
